over avifauna

Onze doelstellingen

Avifauna blijft in beweging. Wij ontwikkelen ons tot een innovatieve, moderne en onderscheidende dierentuin van de toekomst, met vogels als bijzondere specialiteit. In ons park besteden we nadrukkelijk aandacht aan het welzijn van onze dieren en de beleving van onze bezoekers. Aan de basis van deze missie en visie liggen onze ideële doelstellingen, waarover we je hieronder graag iets meer vertellen.

VOGELS
EN ZOO

Stichting zonder winstoogmerk

Vogelpark Avifauna maakt zich op allerlei manieren sterk voor natuurbescherming en natuureducatie. Wij nemen die maatschappelijke verantwoordelijkheid zeer serieus en daarom hebben wij deze activiteiten dan ook belegd in een aparte stichting zonder winstoogmerk. Op nationaal en internationaal niveau werken we intensief samen met andere dierentuinen en organisaties om de natuur een handje te helpen.

Wij delen graag onze kennis

Educatie vormt het bestaansrecht van een moderne dierentuin. Door vogels en andere dieren in hun natuurlijke omgeving te laten zien en bezoekers iets te leren over natuur, groeit het besef dat we wereldwijd zuinig moeten zijn op onze prachtige, maar kwetsbare flora en fauna. In ons park tonen we dus niet alleen de schoonheid van de inheemse en uitheemse natuur, maar ook de bedreigingen. Als mensen ervaren hoe mooi en kostbaar de natuur is, zijn zij ook sneller geneigd om haar te beschermen.

Parkeducatie: dieren in hun natuurlijke omgeving

In Avifauna huisvesten we dieren zoveel mogelijk in hun natuurlijke omgeving, zodat zij daar ook hun natuurlijke gedrag kunnen laten zien. Diersoorten uit vergelijkbare biotopen worden bij elkaar geplaatst, in een bijpassend natuurlijk decor. We gebruiken de bijgaande bebording om je op een leuke, bondige manier meer te leren over de dieren en hun leefwijze. Daarvoor kun je natuurlijk ook onze voederpresentaties of de vogeldemonstratie bezoeken. En heb je de Kwetterkar al gezien? Onze vrijwilligers rijden ermee rond door het park en vertellen je graag meer over de diverse natuurlijke materialen (zoals eieren, veren en skeletten) die zij in de Kwetterkar bewaren.

Natuur- en Milieueducatie: Avifauna op school!

Avifauna is voor de gemeenten Alphen aan den Rijn, Kaag & Braassem en Nieuwkoop actief als centrum voor Natuur- en Milieueducatie (NME). Dit betekent dat wij voor het basisonderwijs in deze gemeenten de aangewezen partner zijn om kinderen kennis over de natuur, duurzaamheid en het milieu bij te brengen en een basis te leggen voor begrip en liefde voor de natuur. Wij zijn in Nederland de enige dierentuin die deze rol vervult. Ons NME-pakket bestaat uit excursies, gastlessen, materiaalpakketten en leskisten. Dit aanbod omvat onderwerpen als biodiversiteit, klimaat, dierenwelzijn, voeding en groene schoolpleinen.

De natuur heeft onze hulp nodig

In 2012 richtten we een aparte stichting op voor natuurbeschermingsactiviteiten: Stichting Avifauna Natuurbescherming en Natuureducatie Fonds. Deze stichting ondersteunt natuurbeschermingsprojecten wereldwijd, maar richt zich de laatste jaren in toenemende mate op projecten in het Groene Hart. De stichting zamelt geld in voor deze projecten en zoekt daarin de samenwerking met andere partijen. Samen kunnen we meer bereiken dan alleen, dus we steken we veel tijd en energie in de opbouw van een stevig netwerk.

Wereldwijde samenwerking

Avifauna is lid van de European Association of Zoos and Aquaria, de overkoepelende organisatie voor kwaliteitsdierentuinen en –aquaria in Europa en het Midden-Oosten. Onderling worden niet alleen dieren uitgewisseld, maar ook veel inzet, ervaring en expertise. Avifauna neemt deel aan meer dan 50 instandhoudingsprogramma’s, bedoeld om kwetsbare of bedreigde diersoorten te behouden. Voor drie van die Europese programma’s treden we zelfs op als coördinator, namelijk voor de dubbele neushoornvogel, de helmkasuaris en de witkopgier. Dat is niet alleen belangrijk voor de dierentuincollecties; dierentuinen werken ook actief samen met natuurbeschermingsorganisaties aan het behoud van diersoorten in het wild. De International Union for Conservation of Nature – ’s werelds grootste unie voor natuurbescherming – is daarin voor ons een belangrijke partner.

Hart voor het Groene Hart

Naast de internationale natuurbeschermingsprojecten, vinden we het ook belangrijk om in onze directe omgeving het verschil te maken. De natuur in het Groene Hart heeft het immers ook zwaar. Samen met lokale partners pakken we projecten op die de lokale biodiversiteit bevorderen. En ook in ons eigen park geven we de natuur de ruimte en beschermen we lokale dier- en plantsoorten. Een bezoek aan ons park is niet alleen een leuk uitje, maar ook een heuse natuurbeleving.

Gezonde dieren- en plantenpopulaties

Met onze bijzondere vogelcollectie en de deskundigheid van onze medewerkers leveren wij een bijdrage aan de instandhouding van biodiversiteit. Dit doen we door vogels en andere dieren in het park tot voortplanting te brengen, en daarna uit te wisselen met andere officiële dierentuinen. Omdat we dieren niet meer uit het wild willen halen, zijn we voortdurend met elkaar aan het schakelen om een evenwichtig collectiebeleid te voeren. Alle dierentuinen werken bijvoorbeeld met hetzelfde administratiesysteem waarin stambomen en verwantschappen worden bijgehouden. Zo dragen we met elkaar bij aan gezonde dierenpopulaties. Waar mogelijk herintroduceren wij de vogels en andere dieren in de natuur.

Hoe staat de lokale natuur ervoor?

Vogelpark Avifauna wil ook de inheemse biodiversiteit in stand houden en stimuleren. De gevarieerde beplanting van het park trekt vogels, insecten en andere dieren uit de omgeving aan, en ook onze investeringen in de waterkwaliteit dragen bij aan biodiversiteit.

Om de effecten van onze inspanningen op dit gebied te toetsen en later ook te kunnen monitoren, worden waarnemingen van wilde flora en fauna geregistreerd. Regelmatig houden we bij hoeveel wilde planten en diersoorten er in ons park voorkomen, waarbij we veel hulp krijgen van specialisten, bezoekers en omwonenden. Sinds deze telling wordt bijgehouden, zijn er al ruim 1200 soorten geconstateerd.

Een thuis voor onderschepte vogels

Zeldzame vogels vormen voor veel liefhebbers een kostbaar verzamelobject. De keerzijde daarvan is dat er een illegaal circuit actief is, waarin vogels helaas als smokkelwaar worden verhandeld of in slechte omstandigheden verblijven. Wanneer deze dieren door de douane of door handhavers worden onderschept, draagt de overheid ze over aan Avifauna. Wij geven deze vogels dan de benodigde specialistische verzorging en zorgen voor een goed onderkomen. Dat kan, indien mogelijk, in ons eigen vogelpark zijn of bij andere opvangcentra of dierentuinen.

Gieren als smokkelwaar

De groep Rüppels gieren en witkopgieren in ons park zijn een goed voorbeeld van deze gang van zaken. Ze zijn door de douane van Italië onderschept toen handelaren ze illegaal Europa in wilden smokkelen. Omdat het niet mogelijk was om deze vogels terug te zetten in de natuur, is de overheid op zoek gegaan naar een goede opvangplek. De Italiaanse overheid verkoos uiteindelijk Vogelpark Avifauna. Inmiddels zijn de dieren in onze eigen collectie opgenomen en krijgen zij in 2025 een prachtig onderkomen in de nieuwe gierenvolière.

Gesprekspartner en adviseur

Ook op beleidsniveau is Avifauna een gesprekspartner voor het ministerie. Wij geven advies over de opsporing van illegale handel in vogels en zijn een vraagbaak voor handhavers. Onze expertise wordt regelmatig ingeroepen, bijvoorbeeld om een vogelsoort te identificeren of om achtergrondinformatie te geven. Avifauna verzorgt voor de douane regelmatig workshops over deze thematiek.

Onze bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek

In het dierentuinbesluit wordt wetenschappelijk onderzoek aangemerkt als een van de functies van een dierentuin. Ook bij Avifauna staat dit hoog op de agenda, dus wij verlenen hieraan veelvuldig onze medewerking door faciliteiten, financiën en expertise beschikbaar te stellen. Als expertisepartner faciliteert Avifauna het onderzoek naar het gedrag, de gezondheid en de bedreigingen van vogels en andere diersoorten. Daarnaast onderzoeken we de effecten van educatie voor diverse doelgroepen. Wij begeleiden studenten bij hun onderzoeksopdrachten en investeren kennis en geld in diverse internationale onderzoeksprogramma’s.

Veel verschillende onderzoeksvragen

Het kan gaan om vraagstellingen vanuit de dierentuinwereld (denk aan allerlei gedragsonderzoeken of aan onderzoeken naar bezoekersbeleving), maar ook vanuit de wetenschap of de maatschappij. In andere gevallen proberen we vraagstellingen over dieren in het wild te beantwoorden. Veelal financieren we dan onderzoeken die aan de wilde populaties worden gedaan, maar soms vindt onderzoek in de dierentuinen zelf plaats om iets te leren over soortgenoten in het wild. Het voordeel van een dierentuin is dat dieren toegankelijker zijn en dat het onderzoek stukken goedkoper is. In 2021 hebben we bijvoorbeeld bijgedragen aan wetenschappelijk onderzoek naar de kwak en de ooievaar.

Enkele voorbeelden

In samenwerking met andere dierentuinen, hogescholen en universiteiten vergaren we zo steeds meer waardevolle kennis over vogels en hun leefwijze. Avifauna heeft in de afgelopen vijf jaar bijvoorbeeld bijdragen geleverd aan een gedragsonderzoek bij helmkasuarissen en een voedselonderzoek onder dierentuindieren. Voor diverse wetenschappelijke onderzoeken hebben we DNA-materiaal afgestaan van verschillende vogelsoorten. En met Universiteit Utrecht hebben we een overeenkomst getekend om (voor tenminste de aankomende tien jaar) practicumfaciliteiten te bieden voor gedragsonderzoek naar de gieren in Avifauna.

Dagprogramma & agenda

Plattegrond

Belevenissen

Onze dieren

Onze natuur

Route, parkeren & OV

Prijzen, abonnementen & openingstijden

Toegankelijkheid

Eten, drinken & shop

Avifauna doet meer

Natuurbescherming

Avifauna vernieuwt

Werken bij

Het onstaan

Schoolreisje

Buitenschoolse Opvang (BSO)